Özgür Yazılım Nedir?
Açık Kaynak (open source)Kodlu Yazılım Nedir?
Açık kaynak yazılım veya açık kaynaklı yazılım veya kaynağı açık yazılım, kaynak kodu isteyen herkese açık olan yazılımlardır. Bu tür yazılımların ayırt edici özelliği kullanıcıya yazılımı değiştirme özgürlüğü sağlamasıdır. Açık kaynak kodlu yazılımlar, uyarlanabilir, sağlam, hızlı ve güvenlidir. Açık kaynak kod dünyası, yeni bir yazılım üretme biçimi, yeni iş modelleri sunmaktadır. Dünyanın her tarafından bilişim uzmanlarınca imece yöntemi ile endüstri standartlarında geliştirilen açık kaynak kod yazılımları, insanlığın ortak malıdır. Programcılar yazılımları geliştirirken kullandıkları programlama dilleriyle kaynak dosyaları oluştururlar. Daha sonra derlemeli dillerde (C, C++, Java, Pascal) bu dosyayı derleyerek çalıştırılabilir hale çevirirler. Açık kaynaklı yazılım savunucuları her üretilen ve dağıtılan programla birlikte kaynak kodunun da dağıtılmasını savunurlar. Bu sayede geliştirme esnasında ve ilerde yeni sürümlerin ortaya çıkması esnasında daha çok sayıda gözün süzgecinden geçmiş daha kaliteli bir yazılım çıktığını düşünürler. Açık kaynaklı yazılımlar 2005 senesi itibariyle bir patlama yapmışlar ve onbinlere varan program ve varyanta ulaşmışlardır. En iyi bilinenler Linux, Open Office, GNU, Debian'dır. Açık kaynaklı yazılımlar, en küçüğünden cep telefonu, saat gibi gömülü sistemlerden, en büyüğünden süper bilgisayarlara, ev kullanıcılarından KOBİ'lere, kamu kurumlarından her türden okullara, tüm kurum ve bireylerin rahatça kullanabileceği, gereksinimlere göre basitleştirilebilen,sağlamlaştırılabilen, güçlendirilebilen yazılımlardır. Açık kaynak kod yazılımlar, her alanda çözümler sunarak, yazılım tekellerine karşı tüketiciye seçenekler sunmaktadır. Almanya, İspanya, Meksika, Brezilya, Çin, Kore, Hindistan gibi birçok ülke, kamu kurumlarında açık kaynak kodlu yazılımlarının kullanımını benimsemiş ve bilgi toplumu stratejilerin bir parçası yapmışlardır. Avrupa Birliği, UNESCO, Dünya Bankası gibi kuruluşlar güvenlik ve tasarruf gibi gerekçelerle açık kaynak yazılımlarını önermektedir. Dünya üzerindeki hemen her ülke kendi gereksinimlerine göre açık kaynak kodlu bir Linux dağıtımı geliştirmiştir. Türkiye'de TÜBİTAK'ın girişimi ile bu yönde ULUDAĞ: Ulusal Dağıtım Projesi başlatılmış ve bir Linux dağıtımı olan Pardus Ulusal İşletim Sistemi hazırlanmıştır. Türkiye'de açık kaynak kod topluluğu 10 yılı aşkın bir süredir bulunmakta, Turkuaz, Gelecek Linux, İstanbulx, Boreas, Turkix gibi dağıtımlar ve başka açık kaynak kodlu yazılımlar ve uygulamalar geliştirilmekte, açık kaynak firmaları kurulmaktadır. Açık kaynak kodlu yazılım toplulukları, şu görüşlerle açık kaynak ortamlarını desteklemektedir: "Açık kaynak kodlu yazılımlar tasarruf ve güvenliğin ötesinde de bir ülke ekonomisi için önemlidir. Açık kaynak ortamları, teknoloji üretebilecek gençleri yetiştirmenin etkin yollarından biridir. İthal hazır çözümler yerine, ülke insanına güvenmek, ona yatırım demektir. Açık kaynak, kendi okullarında gereksinimlerine göre uyarlanmış, güvenli, sağlam ve ucuz çözümler demektir. Açık kaynak yazılımlar, mütevazı donanımları etkin kullanabilmek demektir. Tüm üretim ve servis sektörlerinde bilişim maaliyeti gittikçe artmaktadır. Açık kaynak yazılımlar, en başta lisanslar nedeniyle bu maliyetleri düşürerek, yerli sanayici ve bilişimciye destek demektir, ülkenin rekabet yeteneği artırmak demektir. Açık kaynak yazılımları, kapalı kaynak kod yazılımlarla yetenek ve performansta yarışacak konumdadır. Açık kaynak yazılımların tam rekabet ortamında kapalı kaynak yazılımlarla yarışması gerekir. Temel bilişim eğitimin marka bağımlılığı yaratmayacak, kullanıcıyı tüm alternatif platform ve ürünlerde çalışabilme yeteneğini kazandıracak, ürünlere değil kavramlara ağırlık vermesi gerekir."
Kapalı Kaynak Kodlu Yazılım Nedir?
Özgür Yazılım Nedir?
“Özgür yazılım”, kullanıcıların özgürlüğüne ve topluluğa saygı duyan yazılım demektir. Kabataslak, kullanıcıların bir yazılımı çalıştırma, kopyalama, dağıtma, çalışma, değiştirme ve geliştirme özgürlüğüne sahip olduğu anlamına gelir. Öyleyse, “özgür yazılım” bir fiyat değil, özgürlük meselesidir. İngilizcedeki "free" kelimesinden kaynaklı olarak, bu kavramı anlamak için, “bedava birayı” değil “ifade özgürlüğünü” düşünmek gerekiyor. Bazı durumlarda, Fransızca ve İspanyolca'dan özgürün karşılığı olarak libre ödünç alınarak “libre” yazılım kavramı da, yazılımın bedelsiz olduğu değil özgür olduğunu kastetmek için kullanılıyor.
Bu dört özgürlük için çaba harcıyoruz, çünkü herkesin bunları hak ettiğini düşünüyoruz. Bu özgürlüklerle, kullanıcılar programı ve kendileri için yaptığı şeyi (hem bireysel hem de kolektif olarak) denetlemiş olur. Kullanıcıların programı denetlemediği durumda, ona “özgür olmayan” veya “özel mülk” program diyoruz. Özgür olmayan program kullanıcıları denetler ve geliştirici de programı; bu programı adaletsiz iktidarın bir aracı kılar.
Dört temel özgürlük
Bir program, eğer kullanıcıları dört temel özgürlüğe sahipse bir özgür yazılımdır:
✔Herhangi bir amaç için, istediğiniz şekilde yazılımı çalıştırma özgürlüğü (0 numaralı özgürlük).
✔Her ne istiyorsanız onu yaptırmak için programın nasıl çalıştığını öğrenmek ve onu değiştirme özgürlüğü (1 numaralı özgürlük). Yazılımın kaynak koduna ulaşmak, bu iş için ön koşuldur.
✔Kopyaları dağıtma özgürlüğü, böylece başkalarına yardım edebilirsiniz (2 numaralı özgürlük).
✔Değiştirilmiş sürümlerinizin kopyalarını dağıtma özgürlüğü (3 numaralı özgürlük). Böylece değişikliklerinizden yararlanması için tüm topluma bir şans vermiş olursunuz. Kaynak koduna erişmek, bunun için bir ön koşuldur.
Bir program, kullanıcılarına bu özgürlükleri yeterince verdiğinde özgür bir yazılımdır. Aksi durumda özgür değildir. Çeşitli özgür olmayan dağıtım şemalarını, hangi açılardan özgür olmadıkları konusunda ayırt edebilsek de, hepsini eşit derecede etik dışı kabul ediyoruz.
Herhangi bir senaryoda, bu özgürlükler kullanmayı düşündüğümüz veya başkalarını kullanmaya teşvik ettiğimiz bütün kodlara uygun olmalıdır. Örneğin, bazı durumları çözmek için otomatik olarak bir B programını çalıştıran bir A programını ele alalım. Eğer A'yı mevcut haliyle dağıtmayı düşünüyorsak, bu durum kullanıcıların B'ye ihtiyaç duymasını gerektirecektir, dolayısıyla hem A'nın hem de B'nin özgür olup olmadığını değerlendirmemiz gerekiyor. Ancak, eğer A'yı B'yi kullanmayacak şekilde değiştirmeyi düşünüyorsak, bu durumda sadece A'nın özgür olması yetecektir; B'nin bu planla bir ilgisi yoktur.
“Özgür yazılım”, “ticari olmayan” demek değildir. Özgür bir program, ticari kullanım, ticari geliştirme ve ticari dağıtım için kullanılabilir. Özgür yazılımların ticari geliştirilmeleri artık alışılmadık bir durum değil; artık özgür ticari yazılımlar çok önemlidir. Özgür yazılımın kopyalarına sahip olmak için ücret ödemeniz gerekebilir veya kopyaları hiçbir ücret karşılığı olmadan da edinmiş olabilirsiniz. Kopyalara nasıl sahip olduğunuzdan bağımsız olarak, her zaman için yazılımın kopyalama, değiştirme ve hatta kopyalarını satma haklarına sahipsinizdir.
Özgür bir program, yazılımın herhangi bir kopyasını edinen bütün kullanıcılara, yazılımı kapsayan özgür lisansın bütün koşullarına o zamana kadar uymaları şartıyla, dört özgürlüğü sunmalıdır. Bazı kullanıcıları, bazı özgürlüklerden mahrum etmek veya kullanıcıların özgürlükleri edinmek için maddi veya ayni olarak ödeme yapmalarını gerektirmek, söz konusu özgürlükleri vermemekle aynı şeydir ve dolayısıyla programı özgür olmayan bir program kılar.
LibreOffice yazılımının özgür olmasının avantajları nelerdir?
✔Ücretsizdir. Lisans maliyeti, deneme süresi yoktur.
✔ Özgür yazılım ürünüdür. LibreOffice'i herkes istediği kadar kopyalayabilir, dağıtabilir, üzerinde değişiklik yapabilir.
✔ Tutarlı ve kolay kullanıma sahip bir ara yüz sunar
✔Birçok dosya biçemini destekler. Belgeleri Open Document biçemlerinin yanı sıra Microsoft Office, HTML, XML, MathML, WordPerfect, PDF gibi biçemlerde açabilir veya kaydedebilir.
✔Toplum odaklı geliştirme süreci vardır. İsteyen herkes LibreOffice'e katkı verebilir.
✔Topluluk tarafından desteklendiği için güvenlik açıkları benzerlerine oranla daha hızlı belirlenir ve giderilir.
Bir iş insanı MS office programını mı LibreOffice programını mı kullanmalı?
LibreOffice kullanmalı çünkü, güvenlik iş dünyasında öncelikli şartlardan olmalıdır. Açık kaynaklı kodların üzerinde daha fazla göz olduğu için açık kaynak kodunun güvenilirliği de üstün olma eğilimindedir.
Yorumlar
Yorum Gönder